2020 mayıs ayında ABD başkanı Donald Trump ülkesinin Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve COVID-19 yardım programına maddi desteği keseceğini ilan etmişti. Anaakım ulusal medyada bu adım büyük eleştirilere maruz kalırken, başkanın kendi destekçileri bu hamleyi herzamanki gibi Trump’ın “küreselciler”e karşı yeni bir zaferi olarak alkışlamışlardı. Fakat gerçekte neler olup bittiğinin anlaşılabilmesi için her politikacı gibi Trump’ın da basına verdiği demeçler yahut Tweet’lerine değil, ne yaptığına bakılması gerekiyor.
ABD devletinin önceki yıllarda WHO’ya sağlamış olduğu maddi yardıma bakıldığında, en yakın tarih olan 2018 yılında (2019-20 rakamları bulunmamaktadır) ABD’nin WHO’ya 281,6 milyon dolar bağışlamış olduğunu görüyoruz. Kayıtlara göre ABD’den sonra WHO bağışçıları arasında en üst sırayı alanlar Bill ve Melinda Gates Vakfı ve küresel aşı birliği GAVI. Yani ABD’nin WHO’dan maddi desteğini çekmesi ile esasen teknokratların bir başka küresel kurumda daha nüfuzu sağlamlaşmış, kurumun kontrolü kendilerine devredilmiş oluyor.
ABD’nin devreden çıkması ile WHO finansörlüğünde birincilik ve ikincilik kürsüsüne yerleşen Gates Vakfı ve GAVI’nin bir başka özelliği de, GAVI’nin 2000 yılında temelinin bizzat Bill ve Melinda Gates Vakfı’nca atılmış olması. Her halûkarda Bill Gates WHO’nun 1 numaralı bağışçısı konumunda ve bu yolla küresel sağlık politikalarını etkilemeye daha da güçlü şekilde devam edeceğe benziyor. Hatırlayalım, Bill ve Melinda Gates Vakfı 2010 – 2020 arasındaki süreci “Aşı Onyılı” ilan etmiş ve “Global Aşı Eylem Planı” yapılması çağrısında bulunmuştu. O zamandan beri de gitgide güçlenen nüfuzları ile WHO, GAVI ve diğer kurumları ülkelerin sağlık politikalarını diledikleri gibi şekillendirmede ve elbette kişisel maddi kazanç sağlamada araç olarak kullanageldiler.
Trump taraftarları her ne kadar ABD’nin WHO’dan finansal desteğini çekmesini ulusalcılar için bir zafer, küreselciler için de göze yumruk olarak yorumlamışlarsa da, gerçek bundan biraz daha nüanslı aslında.
Şöyle ki, haziran başında Trump yönetimi GAVI’ye desteğini tam 1.16 milyar dolarlık bağışla ortaya koymuş oldu. ABD adına yapılan bağış, internet üzerinden ilki düzenlenen Global Aşı Zirvesi’nde açıklandı. Başarılı geçen zirvede GAVI, hedeflediği 7.4 milyar dolarlık bağışın da üzerinde para toplayarak çıtayı 8.8 milyar Amerikan dolarına yükseltmiş oldu. Ülkeler dışında GAVI’ye maddi yardımda bulunanlar arasında 5 milyon dolar ile Rockefeller Vakfı da bulunmakta. GAVI’nin bildirimine göre toplanan bu para “rutin aşılama programları”nda kullanılacak ve ayrıca kamu-özel ortaklığının “gelecek Covid-19 aşılarının uygulanmaya konulmasında önemli rol oynaması”na yaracak.
Yukarıdaki videodan izleyebileceğiniz gibi, aralarında Türkiye’nin de olduğu (1:45:48 – 1:48:46. dk’lar arasını izleyiniz) 25 ülkenin yöneticisi ve uluslararası 50 kurum, STK ve özel sektör kuruluşunun başkanının katıldığı toplantıda WHO’nun bağlı olduğu Birleşmiş Milletler adına konuşan sekreter Guterres, diğer tüm ülke liderlerinin de vurgu yaptığı gibi, çıkacak aşının herkese yetmeyeceği, bu yüzden “dünyanın her köşesindeki her birey aşıya kavuşsun diye küresel birlik ve beraberliğe gidilmesi gerektiği”nin altını çiziyor. Guterres ayrıca, “herkes sağlıklı olmadan kimsenin sağlıklı olamayacağını, bireysel sağlığın kolektif sağlığa bağlı olduğu”nu söylüyor.
Sistemin oyunu
2020-2023 mali yılında Trump’ın GAVI’ye sözü 1,16 milyar dolarlık yardım ve 2021’de ödenecek miktar olarak da 290 milyon dolar belirlenmiş. ABD’nin WHO’ya son bağışı ise bildiğimiz gibi 2018 yılındaki 281,6 milyon dolar. Yani bir elle geri çekiyorum dediği yardımın daha fazlasını diğer elle kurumun şimdiki en büyük destekçisine akıtmaktan geri durmamış başkan Trump. Orada da kalmamış, tüm dünyayı aşılama ilkesi ile çalışan GAVI’ye ABD adına daha 800 milyonun doların üzerinde bir meblağı da önümüzdeki 3 yıl içinde ödenmek üzere söz vermiş.
Özetle, Bill Gates ve kuruluşları küresel sağlık piramidinin tepesindeki yerini sağlamlaştırmış durumda. Peki Sn. Gates ne demiş Global AŞı Zirvesi’nde?
“Kuruluşundan bu yana GAVI dünya yüzünde ¾ milyar çocuğun aşılanmasını sağladı … Ve şimdi üzerine düşen vazifeyi yaparak pandemiyi sona erdirmek için çıkar çıkmaz Covid-19 aşısını insanlığa ulaştıracak. Ayrıca hepimiz, yeryüzündeki her çocuk her hayat-kurtarıcı aşıyı olabilsin diye tüm imkanlarımızı seferber etmeliyiz.”
Trump yönetiminin Covid-19 aşısı geliştirilebilmesi için desteği 27 Haziran’da Avrupa Komisyonu’nca internet üzerinden düzenlenen Dünya Vatandaşı (Global Citizen) organizasyonunda daha da görünür hale geliyor ve Dünya Vatandaşı Bloomberg Philanthropies, Bill & Melinda Gates Foundation, Wellcome Trust & Corporate Partners Citi, Procter & Gamble, SAP, Verizon ve Vodafone sponsorluğunda “Global Hedef: Geleceğimiz için Birleşiyoruz” adlı bir konser düzenliyor. Bu organizasyonla toplanan bağışlar da yine Gates’in fonladığı GAVI’ye gidiyor.
Bu organizasyonda ABD’nin BM elçisi Kelly Craft, COVID-19 çalışmaları için ülkesinin GAVI’ye 545 milyon dolarlık yardım sözünü açıklıyor ve şöyle diyor: “Daha güvenli ve dayanıklı bir dünya için hepbirlikte açık, şeffaf ve yapıcı bir şekilde çalışmamız lazım. Ortak iyiliğimiz için kelimenin tam manasıyla multilateralist omamız gerekiyor.”
Yine Avrupa Komisyonunca 2020 mayısında düzenlenen sanal zirvede de Trump yönetimi pandemiyle mücadele eden hükümetler, uluslararası kuruluşlar ve hayır kurumlarının acil sağlık gereksinimleri, insani, ekonomik ve kalkınmaya yönelik yardım amacıyla kullanabilmeleri için 775 milyon dolar da buraya bağışlıyor. Aynı organizasyonda Bill ve Melinda gates Vakfı 125 milyon dolar bağış yapıyor.
Her halûkarda kazanan Gates oluyor
Mayıs’taki 775 milyon, haziran başında açıklanan 1,16 milyar ve haziran sonundaki diğer 545 milyon dolarlık bağışlarla birlikte, Amerikan halkının vergilerinden karşılanan bu yatırımlarla GAVI ve dolayısıyla Bill ve Melinda Gates Vakfı’na yüklü miktarda kaynak yaratılmış oluyor. ABD’nin WHO’dan çektiği 281.6 milyon dolar, diğer yandan yapılan bu yardımların yanında hiç kalıyor.
WHO’nun Birleşmiş Milletler’in hükümetlerarası çalışan ve bugün bildiğimiz şekliyle ulus devlet idari yapısını ortadan kaldırıp küresel idare mekanizmalarını devreye sokmaya çalışan bir alt kurumu olduğunun hatırlanması bu noktada önem taşıyor. GAVI de, devletlerin idari birimleri ile özel kurumların halka beraber hizmet sunma ile gayesi ile işbirliğine gittikleri bir “kamu-özel teşebbüs ortaklığı”.
Ne WHO ne de GAVI, sınırları dahilinde çalıştıkları ülkelerin özgür vatandaşlarının hür iradesiyle seçerek iş başına getirdiği kurumlar değil.
Bu hakikate rağmen Trump yönetimi GAVI’ye milyarlar akıtmaya ve bunu yaparak da Bill Gates’in dünya yüzündeki 7 milyar insanı aşılama azmini desteklemeye devam ediyor. Trump WHO’dan maddi desteği çekmiş olabilir, ancak alınan bu karar netice olarak Gates’in tek başına WHO’nun kontrolünü ele geçirmesi ile sonuçlanmış ve Amerikan halkının ödediği vergiler alelacele çıkarılmaya çalışılan Covid-19 aşısı da dahil olmak üzere kendisinin aşı projeleri için kullanılmaya devam ediliyor. Kimbilir, belki de plan baştan beri buydu?
2015 yılından şu rapora bakarak Gates’in küresel sağlık politikaları ve elbette COVID-19’la mücadele çalışmalarındaki orantısız nüfuzuna yakından bakalım: Filantropik Güç ve Kalkınma: Ajandayı Şekillendiren Kim? Rapor dünya genelinde sürdürülen hayır işlerini mercek altına alarak Gates ve benzerlerinin bu yolla sahip olduğu orantısız nüfuza örnekler veriyor. Raporda akademisyenlerin GAVI’yi küresel sağlık sorunlarında “Gates yaklaşımı” sergilemekle; yani örneğin “sağlık sisteminin güçlendirilmesi gibi yatay ve bütüncül yaklaşımlar yerine aşı gibi hastalığa özel dikey sağlık girişimlerine yönelmek” ile itham ettiğini görüyoruz.
2019 mayıs ayında GAVI CEO’su Seth Berkley’nin “aşıya muhalif hissiyat”ı bir hastalık olarak tanımlayarak internet ortamında sansürlenmesi gerektiğini belirttiğini hatırlayalım. Berkley’nin bu açıklamaları elbette Bill Gates’in vizyonu ve daha geniş ölçekte de öjeni ajandası ile mükemmelen örtüşmekte. Toplumun aşıların emniyetinden kuşku duymasına hiçbir koşulda müsaade edilemez (ne kadar hızlı toparlanıp yapılmış olsalar bile).
Trump’ın son sürat COVID-19 aşısı çıkarma planı olan “Operation Warp Speed” (Son Sürat Harekâtı)’nı yönetmek üzere mayıs ayında seçtiği ismin dünyada aşı piyasasının lideri konumundaki GlaxoSmithKline (GSK)’nın eski yöneticilerinden Moncef Slaoui olması da tesadüf değil. Slaoui bu harekatta, ABD Silahlı Kuvvetleri Malzeme Komutanlığı’nın başındaki General Gustave Perna ile birlikte çalışıyor. Trump idaresi, yürüttükleri aşı harekâtı ile 2021 ocak ayına kadar 4 ayrı aşının 300 milyon dozunu hazır etme niyetlerini her fırsatta dile getiriyor.
Burada da her yerde Gates’in parmak izlerine rastlamamız şaşırtıcı değil. Slaoui’nin Bill ve Melinda Gates Vakfı ile ilişkileri çok eskiye dayanıyor, vakfa bağlı birçok şirketin yönetim kurulunda yer alıyor.
Görünüşe göre Twitter’dan kamuoyuna yapılan küreselcilik karşıtı açıklamalar ve WHO’dan desteğimizi çekiyoruz yönündeki çıkışlara rağmen Trump yönetemi gezegendeki herkesi aşılama ajandasına son sürat devam ediyor.